Mutlak butlan nedir?

Bir hukuk teriminden esinlenerek kurulan www.mutlakbutlan.com sitesi için gerek google aramaları gerekse site okuyucularımızdan mutlak butlan anlamı ve mahiyeti nedir şeklinde çeşitli sorular ve istekler gelmekte.

En basit ifadelerle mutlak butlan kavramı nedir, ne anlama gelir örneklerle açıklayalım

(Resmi orjinal boyutunda görmek için üzerine tıklayınız)

Mutlak Butlan nedir? 

Kelime anlamına bakıldığında butlana yokluk diyorlar. Tamam bunu hallettik. Mutlak ne demek? Muhtemelen duyduğu bu terimi anlamaya çalışanlar bu şekilde kafa yoruyorlar. Bu yazıyı okuyan okurlarımız hukuk fakültesine yeni adım atmış, ya da iktisadi idari bilimler fakültesinin ilgili bölümlerinde Hukukun Temel Kavramları dersinde konuyla yeni tanışmış genç beyinler... Ticaret hukukunda da sıkça karşılaşılan bu terim, işin özünde anlaması  çok kolay bir kavram.

Konunun daha iyi anlaşılması için; önce butlan nedir sorusunun içini doldurmak gerekir.  Butlan kelime manasıyla bir hukuki olayın geçerli sayılabilmesi için gerekli olan temel unsurlarının yokluğu demektir. Kanunun emredici hükümlerine, adaba, ahlaka, kamu düzenine aykırı olan işlem. Mutlak butlanla sakat işlemlerde işlem batıldır ve işlemin hukuka uygun hale getirilmesi de imkansızdır. (taşıdığı şartlar gereği)

Ayrıca mutlak butlanla sakat bir işlemde zaman aşımı  söz konusu değildir. Taraflardan birinin şikayetine gerek kalmadan yetkili, hakim re'sen olayı ele alıp yokluk hükmünü her zaman ileri sürebilir.

Mutlak butlanda olay, sözleşme geri kazanımı imkansız iken, Nisbi butlanda geçerli işlem kanunsuzluğun giderilmesiyle geçerli hale getirilebilir. Bunları karıştıranların sarılacağı dal bu olmalıdır. Nisbi butlanda sözleşmede hata, hile, gabin gibi etkenler mevcut ise bunlar giderildiğinde sakatlık giderilebilir.

Kısacası işlem, kişiler, yapanlar ve yaptıranlar olay karşısında yetkili, etkili olmayacaklar. İşlem ölüdür, ölü diriltilemeyeceğine göre yoktur. Kural bu.

Örnek 1- Bir alım satım sözleşmesi yapılıyor, 17 yaşındaki  şahıs, B şahsından bir araba satın alacak. Fiyatta anlaşıyorlar. Fakat sözleşmeyi yapan B şahsı işlem ehliyetinden yoksun durumdadır. 18 yaşından küçükler kanuni temsilcisinin rızası olmadan böyle bir işlem yapamaz.  Burada alım satım sözleşmelerinde olmazsa olmaz koşullar çiğnenmiş oluyor. Dolayısıyla işlem yanıltıcı bir sözleşme olduğundan mutlak butlanla sakat oluyor.

Örnek 2 -  Mahalleli profesyonel bir spor kulübünün başına gene mahallenin delisini getiriyorlar. Ve bunun imzasıyla futbolcu transfer ediyorlar. Adam deli... Akli melekeleri yok... Ne olacak işlem yoktur. Yani akıl yoksa işlem de yok.

Not: Kanun ister yazılı ister sözlü olsun bir sözleşmede belli şekil sartları aramaktadır. Bunlardan biri yoksa işlem de yoktur.

Örnek 4- Taşınmaz satış sözleşmeleri yasalara göre yazılı olarak yapılmak zorundadır. A şahsı ile B şahsının sözle, yeminle, kafa sallayarak, el kol hareketleriyle, ıslıkla daha ne diyelim... Yazılı olarak yapmadıkları ev, arsa gibi satışlar mutlak butlanla sakattır.

Örnek 5- A torbacısı B mafya babasından 5 kg esrar alıyor. Ve bunun karşılığında fatura istiyor, Mafya da ondan ödeme konusunda yazılı sözleşme talep ediyor. Bunlar, anlaşmazlık durumunda yüzsüzlük yapıp bir de mahkemeye başvuruyor... İşlem mutlak butlanla sakat. Neden? Kanunen bulundurulması, alınması ve satılması yasak olan bir mal. Mutlak butlan sebebi.

Son olarak mutlak butlanla yokluk kavramını karıştıranlar bilmelidir ki aile ve miras hukukunda mutlak butlan ve yokluk sonuçları bakımından aynı kapıya çıksa da bazı küçük ayrıntılarda farklılık vardır. Buna da bir örnek verelim: Abla ile erkek kardeş evleniyorlar ve bunlar bir şekilde işi resmiyete döküyorlar. Hakim, savcı olayı fark etti. İşlem mutlak butlanla sakat fakat aradan geçen sürede mal paylaşımı, olası ahlak dışı evliliğin sonuçları: çocuk, miras paylaşımı vs. gibi unsurlar hükmün verildiği ana kadarki sonuçlar saklı tutulur.