Paradoks

Fransızca'dan dilimize  “paradoxe” kelimesinden fransızcaya ise latinceden paradoxos kelimesinden girmiştir. Genel anlamı, yaygın olan bir görüşe karşı çıkıştır. Yanlışlığı herkesçe bilinen ancak büyük bir kesinlikle ortaya çıkılan bir sonuçtur. Kendi içinde çelişkiliymiş gibi gözükmesine rağmen, doğruluğu veya yanlışlığı kanıtlanabilen bir önermedir. Mantıkla birebir ilişkilidir. Buna rağmen, çelişkili yanlarıyla mantığı hiçe sayar gözükmektedir

Paradoks iki yönden alındığında kendi içinde anlamlı sonuçlar çıkar. Yani birincisi algı yanılsamasıdır. Gözün, kulağın veya diğer hislerin karar verdiği bir önermenin farklı tanımlamalarla da çürütülebilmesidir. Diğer yandan Algı yanılsamasına karşılık olarak algısal farklılıkla da ifeade edilebilmektedir. Uzun görünen bir nesnenin farklı bir açıdan bakana göre kısalığı belki de buna bir örnektir. Göz yanılsaması yaklaşımıyla da irdelenebilir.

Türkçe karşılığına yanıltmaç, çatışkı veya çelişki olaraktanımlama yapılmıştır. Bir kısım yaklaşıma göre paradoks bir nevi ilüzyondur.

Paradoks; felsefede yanılsama, ekonomide denkliği bulunan teori, güncel hayatta abzürd çelişki olarak tanımlanır, yorumlanır.