İzinsiz define arama ve kazı yapmanın kanunda cezası nedir?

Türkiye’de define peşinde koşan yaklaşık 5 milyon meraklı olduğu halde izinsiz kaçak kazı yapmak ve define arama hususunda özellikle amatör defineciler için devletin pek fazla taviz verdiği söylenemez.

Dedektörle aramak, define bulmak veya kazmak, kazı yapmak suç mu varsa cezası nedir şeklinde muallak gibi görünen konu aslında ilgili kanun maddesinde açıkça belirtilmiştir. 

Bununla ilgili define aramak, bulmak, satmak  ile ilgili hukuki durum kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu ile açıklanmıştır. 

Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ilgili kanun maddesi;

İzinsiz araştırma, kazı ve sondaj yapanlar: 

Madde 74 –(Değişik: 23/1/2008-5728/416 md.)

Kültür varlıkları bulmak amacıyla, izinsiz olarak kazı veya sondaj yapan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Ancak, kazı veya sondajın yapıldığı yerin, sit alanı veya bu Kanuna göre korunması gerekli başka bir yer olmaması halinde, verilecek cezanın üçte biri indirilir. 

İzinsiz olarak define araştıranlar, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Ancak, bu fiillerin yurt dışına kültür varlıklarını kaçırma amacıyla veya  kültür varlıklarının korunmasında görevli kişiler tarafından işlenmesi hâlinde, verilecek ceza iki katına kadar artırılır. 

Kişinin bu maddede tanımlanan suçları işlemek suretiyle bulduğu kültür varlığını soruşturma başlamadan önce mahallî mülkî amire teslim etmesi hâlinde, mahkeme verilecek cezada üçte ikisine kadar indirim yapabilir.

İzinsiz olarak define araştıran kişinin, hakkında kovuşturma başlayıncaya kadar, kendisini bu fiili işlemeye gerekli cihazları temin etmek suretiyle sevk eden kişilerin kimliklerini açıklaması ve yakalanmasını sağlaması hâlinde, mahkeme verilecek cezada indirim yapabileceği gibi, ceza verilmesine yer olmadığına da karar verebilir.

Elkoyma ve müzeye teslim (1)

Madde 75 – (Değişik: 23/1/2008-5728/417 md.)

Bu Kanun kapsamında kalan suçlar nedeniyle elkonulan taşınır kültür ve tabiat varlıkları müzeye teslim edilir.

Burada ilginç olan konu; Piyasada peynir ekmek gibi define dedektörü satılırken, Defineyi bulmak kazmak veya aramak suç iken, bulduğunu müzeye teslim etmek ve bulduğunun değeri nispetinde belli oranlarla ödüllendirilmek ayrı bir paradoksa neden olmakta.

Aslında kanun kısacası diyor ki; benden habersiz ve izinsiz kazı yapamazsın, bir şekilde yaptın ve buldun haber edip bulduğunu bana teslim edeceksin...